به منظور درک بهتر اهمیت تسلط بر انواع بوم کسب و کار برای کارآفرینان، میتوان در یک جمله گفت که انواع بوم بیزینس به شما اجازه میدهد تا هر آن چه پیرامون گسترش، مدیریت، تامین، بازاریابی و فروش محصولات یا خدماتتان به آن نیاز دارید را در صفحه واحد مشاهده کنید. این شکل از بیزینس مدل به شما اجازه میدهد که به عنوان مغز متفکر کسب و کارتان، بر روی فاکتورهایی تمرکز کنید که از نظر استراتژیک اهمیت بالاتری دارند.
با این تعاریف احتمالا شما هم مشتاق به تسلط بر روی مباحث مرتبط با بوم بیزینس شده باشید. در ادامه با بررسی ماهیت بوم مدل کسب و کار، شما را در مسیر تسلط به آن همراهی خواهیم کرد.
بوم مدل کسب و کار چیست؟
همان طور که گفتیم بوم مدل کسب و کار شکلی از بیزینس مدل است که تمامی جزئیات مهم و استراتژیک در مسیر رساندن یک محصول یا سرویس به دست مشتری در آن خلاصه شده است. دستهبندیها و بلوکهایی که در یک canvas بیزینس مدل آورده میشوند، بر اساس نوع کسب و کار و اولویتهای آن متفاوت خواهند بود. بوم كسب و كار میتواند شامل:
- ارزش پیشنهادی کالا یا سرویس
- اطلاعات دقیق درباره مشتریان (این که کالا یا سرویس به کدام دسته از افراد ارائه میشود)
- فعالیتهای کلیدی شامل قدمهایی که تیم باید به سوی موفقیت بردارد
- منابع کلیدی شامل کارمندان، ابزارها و بودجهای که در اختیار پروژه قرار میگیرد
- کانالهای فروش
- موارد مرتبط با امور مشتریان
- همکاران برون سازمانی مسئول در پیشرفت پروژه
- هزینه تولید کالا و یا ارائه سرویس برای مجموعه
- چگونگی کسب درآمد از کالا یا خدمات
با نگاه به تصویر زیر میتوانید یک بار دیگر ببینید که بوم کسب و کار چیست، از چه بخشهایی تشکیل شده است و این بخشها چگونه در کنار یک دیگر قرار میگیرند.
با نگاه به مدل بالا، در مییابیم که بوم ما در واقع شامل یک مدل نسبتا جامع از اجزای کسب و کارمان است که لازم است پیش از راه اندازی توسعه خدماتمان بر روی آنها تمرکز کنیم.
به طور قطع فاکتورهایی در خارج از بوم هستند که بر روی استراتژی کسب و کار ما تاثیر خواهند گذاشت. با این حال چنانچه بتوانید جزئیات لازم برای پر کردن بوم بیزینس را استخراج کنید، مشکلی برای کنار آمدن با این فاکتورهای خارجی نخواهید داشت و میتوانید به راحتی محصول و یا سرویس خود را در بازار عرضه نمایید.
چرا باید از مدل بوم برای توسعه کسب و کارمان استفاده کنیم؟
با تمام این اوصاف، مخاطب این مقاله که خود احتمالا یک کارآفرین باشد ممکن است بین به کارگیری مدل بوم برای طراحی کسب و کار و انتخاب سایر مدلهای توسعه بیزینس مردد باشد.
مزایایی که استفاده از مدل بوم برای توسعه کسب و کار به همراه خواهد داشت بسته به نوع بیزینس و اهداف آن متفاوت خواهد بود، اما به عنوان اصلیترین مزیت به کارگیری این مدل که اتفاقا در میان تمامی صنایع کسب و کار نیز مشترک است میتوان گفت که بوم بیزینس در واقع اسم رمز عملیات شما برای ورود موفقیتآمیز به مارکت خواهد بود.
بومها اسنادی هستند که میتوانید از آنها به عنوان رفرنس استفاده کنید و مطمئن شوید که مسیرتان همواره به سوی اهداف استراتژیکی است که برای رسیدن به موفقیت در نظر گرفتهاید.
در ادامه سه مورد از مزیتهای به کارگیری بوم کسب و کار برای ورود به بازار را به صورت مفصل بررسی خواهیم کرد.
1. بوم کسب و کار مانند یک نقشه دقیق است
طراحی بوم بیزینس شاید بیشتر از چند ساعت وقتتان را نگیرد. بسیاری از متخصصان توسعه کسب و کار برای تسهیل دسترسی به نقشه راهشان بیزینس مدل خود را بر روی کاغذهای برچسبدار (استیکری) ترسیم میکنند. بدین ترتیب میتوانید به جای تنظیم پیش از موعود اهداف مسیرتان، به صورت زنده و پویا به اسنادتان در این مسیر دسترسی داشته باشد.
2. کسب و کار شما به پویایی نیاز دارد
یک کسب و کار برای رسیدن به موفقیت احتیاج به پویایی دارد. یکی از اصلیترین مزایای بوم کسب و کار این است که پویایی را برایتان به ارمغان خواهد آورد. عدم پویایی و غیردقیق بودن بیزینس مدلهای سنتی، یکی از اصلیترین اشکالات آنها به شمار میرود. بیزینس مدلهای کلاسیک تنها چند ساعت پس از نوشته شدن، دقت خود را از دست میدادند.
مدلهای کسب و کار اغلب بیانگر هزینههای حدودی پیشبرد اهداف استراتژیک، میزان درآمد زایی مجموعه طی مدت زمان مشخص و اهداف طولانی مدت مدیریت نیروی انسانی هستند.
هر کارآفرینی به خوبی میداند که هیچ کدام از این فاکتورها در طی زمان ثابت باقی نمیمانند و به همین دلیل مدلهای کلاسیک توسعه کسب و کار، مانند مدل بوم کارایی ندارند. طرحهای سنتی کسب و کار بیش از این که روشن کننده مسیر افراد باشند، به مانند اسناد طولانی الزامات بازار یا همان MRD عمل میکردند.
اگر از ما بپرسید مهمترین مزیت بوم کسب و کار چیست، قطعا به پویا بودن آن اشاره خواهیم کرد.
3. مسیر کسب و کار یک طرفه نیست
یکی از اصلیترین مزایای طراحی کسب و کار بر روی بوم، این است که در اختیار داشتن بوم یک طرفه نبودن فضای کسب و کار را به شما یادآور خواهد شد. بوم بیزینس به شما یاد میدهد که راه درست همیشه یک طرفه و مستقیم نیست و گاهی برای رسیدن به مقصد لازم است دور بزنید.
در این صورت اگر در مسیر عرضه محصول یا سرویستان به بازار اتفاقی رخ دهد که شما را مجبور به بازآرایی نقشهتان کند، به روز رسانی اطلاعات بوم بسیار راحتتر از ویرایش یک بیزینس پلن مکتوب و کلی خواهد بود.
ضمنا شما میتوانید با تغییر یک بخش بوم، تاثیرات تغییر ایجاد شده بر روی سایر بخشها را به صورت زنده تماشا کنید.
بررسی موفقترین نمونه بوم کسب و کار در مارکت جهانی
حال که به خوبی میدانید بوم بیزینس چیست، وقت آن رسیده که برای درک بهتر مفاهیم مرتبط با آن موفقترین نمونه بوم کسب و کار ارائه شده در مارکت دنیا را بررسی کنیم. بوم الکسا، موفقترین نمونه بوم کسب و کار در مارکت جهانی است. بر اساس تحلیل بوم توسعه الکسا، سه هدف اصلی تیم آمازون حین توسعه این بوم عبارت هستند از:
- فروش دیوایسهای اکو
- استفاده از دیوایس برای به فروش رساندن سایر محصولات ارائه شده در وبسایت آمازون
- فروش تکنولوژیهای به کار رفته در دیوایس اکو به شرکتهای دیگر
متخصصان مارکتینگ و توسعه دهندگان تیم اکو با طراحی یک نقشه راه مدرن که بتواند بسته به تقاضای افراد در شرایط مختلف بازار، مسیر درست را به مخاطبان نشان دهد، موفق به عرضه موفقیتآمیز و به موقع محصولشان به بازارهای جهانی شدند.
محصولی که فروش آن نه تنها به خودی خود برای آمازون سودآور بود، بلکه مشتریان بسیاری را به سوی خرید هرچه بیشتر از این فروشگاه اینترنتی سوق داد و بدین ترتیب نام جف بزوس در ردیف ثروتمندترین مردان کره زمین قرار گرفت.
حرف آخر
مهم نیست در کدام مرحله از توسعه کسب و کارتان باشید، حقیقت امر این است که ماهی را هر وقت از آب بگیرید تازه است. بسیاری از افراد پس از نوشتن وایت پپر کسب و کارشان، سعی میکنند تا به کمک دادههای ذکر شده در وایت پپر محتویات بوم کسب و کارشان را تکمیل کنند.
این در حالی است که گروه دیگر افراد، ابتدا چهارچوبهای وایت پپر را در بوم کسب و کار مشخص مینمایند و سپس برای توضیح منطق بیزینسشان دست به کار میشوند.
توصیه ما به شما این است که تعادل را در این زمان بندی رعایت نمایید و اجازه دهید وایت پپر و بوم بیزینس از یک دیگر تاثیر بگیرند. اما هیچ کدام را نصفه و نیمه رها نکنید.